Onder die titel schrijft Dominic Schrijer zijn advies aan de informateur van het nieuwe kabinet in de NRC van 23 januari 2007. Het huidige grotestedenbeleid is veel te versnipperd om succesvol te zijn, aldus Schrijer. Geld alleen is onvoldoende om de problemen in achterstandswijken aan te pakken. Kijk naar zaken die er echt toe doen en selecteer alleen die wijken die er aantoonbaar het slechtst voor staan, meent Dominic Schrijer.
De foto van wethouder Schrijer is genomen bij het presenteren van de resultaten van de eerste 100 dagen van het nieuwe college in de burgerzaal van het Stadhuis. Hij is in gesprek met Bien Hofman. Beiden stonden aan de wieg van Vitaal Pendrecht en zien graag dat de wijk Pendrecht er de komende kabinetsperiode op vooruit gaat.
Hij vervolgt zijn advies in de NRC van dinsdag 23 januari 2007 met:
Om een einde te maken aan de grote problemen in de oude wijken zoals verpaupering, werkloosheid, schooluitval, een toenemende tweedeling tussen rijk en arm en wit en zwart, is een fundamentele koerswijziging nodig in het grotestedenbeleid. Het geld is tot nu toe uitgesmeerd over te veel steden en de aandacht is versnipperd over te veel verschillende onderwerpen.
Vorig jaar bleek uit gegevens van het ministerie van VROM dat er 140 buurten zijn in ons land die kampen met grote sociale, economische en fysieke achterstanden. De middenklasse vlucht er weg – zowel allochtone als autochtone groepen voelen zich er in de steek gelaten of dreigen juist tegenover elkaar te komen staan. In veertig van die wijken dreigt de vlam in de pan te slaan, aldus minister Winsemius.
Het huidige grotestedenbeleid is gericht op 31 grote en middelgrote steden en een veelheid aan problemen. Het is daarmee ongericht en versnipperd. Echte probleemwijken krijgen te weinig prioriteit. Bovendien gaat de aandacht uit naar allerlei probleemaspecten, maar worden de cruciale en hardnekkige problemen niet doelgericht aangepakt. Daarnaast is er fors bezuinigd en is de bureaucratie danig toegenomen. Om tot echte doorbraken te komen is het niet alleen zaak meer geld vrij te maken, maar vooral ook de blik te richten op die zaken die er werkelijk toe doen en alleen die wijken te selecteren die er aantoonbaar het slechtst voor staan.
Wat zijn de cruciale ingrepen om hardnekkige situaties van achterstand te doorbreken?
Het bieden van meer structuur aan de levens van kinderen via goede opvoeding en onderwijs.
Het kwalificeren van jongeren voor betaald werk.
Het bieden van gewilde woningen en woonmilieus.
Het stevig aanpakken van onveiligheid en criminaliteit.
In een recent rapport van de WRR kwam dit nog een keer duidelijk naar voren: de idealen van verheffen en verbinden van mensen zullen meer centraal moeten komen te staan bij de inrichting van de verzorgingsstaat en in de domeinen van gezin, onderwijs, werk en buurt liggen daarvoor de aangrijpingspunten.
Op basis van statistische gegevens is het eenvoudig vast te stellen welke wijken op al deze vier themas slecht scoren en waar dus sprake is van cumulatie van problemen. Als aan de hand van die vier themas aandachtswijken worden geselecteerd, scheelt dat veel bestuurlijke drukte van burgemeesters en wethouders richting nieuwe ministers en Tweede Kamerleden.
Vervolgens kunnen betrokken gemeenten komen met kernachtige programmas waarin staat hoe en tot welke resultaten op de vier hoofdthemas zal worden gekomen. Dit programma dient opgesteld te worden samen met (lokale) instellingen zoals bewonersgroepen, scholen en corporaties. Vooral van de laatste partij valt veel te verwachten. In de meeste aandachtswijken zijn zij eigenaar van de woningen en het is hun taak zich actief in te zetten voor de verbetering van mensen in een achterstandspositie. Een aantal grote corporaties heeft al toegezegd samen met gemeente en het rijk 1 miljard euro extra te investeren in Rotterdam-Zuid (Pact op Zuid). Doel hiervan is de achterstand van dit stadsdeel op de rest van de regio in 10 jaar in te lopen. Als corporaties er in slagen hun riante financiële posities ook elders zo in te zetten kan worden afgezien van algemene financiële ingrepen in de vermogenspositie van corporaties.
Deze aanpak kan alleen slagen als de aandacht niet verslapt. Daarom moet deze nieuwe wijkaanpak verankerd worden in het kabinetsbeleid. In Groot-Brittannië bijvoorbeeld was de prominente vicepremier Prescott de krachtige waakhond die namens de premier een soortgelijke (succesvolle) aanpak van Britse achterstandswijken aanjoeg. Het gaat om aandacht voor een select aantal wijken op kabinets- en gemeentelijk niveau, in hechte samenwerking met lokale actoren. Als voor deze aanpak wordt gekozen zal het niet meer gebeuren dat de buurt of wijk waarin je geboren wordt, bepaalt of je van een dubbeltje een kwartje wordt.
In de NRC van 1 november 2007 stond: Rijk moet investeren in achterstandswijken. Nederland telt 140 wijken met een opeenstapeling van achterstanden en problemen. Daarvan bevinden zich 40 wijken in de gevarenzone. Actieve rijksbemoeienis bij stedelijke vernieuwing is gewenst, aldus minister Winsemius (VROM, VVD).