Toen Pendrecht was voltooid stonden er in totaal 12 schoolgebouwen: 5 kleuterscholen, 6 lagere scholen en een houten gebouw met noodlokalen. Van al die gebouwen zijn er nog maar 5 over en slechts één daarvan draagt nog de originele naam.
Tegenwoordig kennen we alleen de basisschool (groep 1 tot en met 8) maar voor 1986 was dit nog onderverdeeld in de kleuterschool (klas 1 en 2) en de lagere school (klas 1 tot en met 6) die in aparte gebouwen zaten. Ongeveer de helft van de scholen in Pendrecht was openbaar, de overige hadden een kerkelijke binding.
Hieronder volgt een overzicht van alle oorspronkelijke namen van de Pendrechtse scholen. Het zijn er veel maar bedenk dat Pendrecht in de beginjaren een kinderrijke wijk was, daar komt bij dat de verzuiling toen nog een grote rol speelde zodat er voor iedere geloofsrichting een eigen school kwam.
Kleuterscholen: De Regenboog (openbaar), Stampertje (openbaar), Prinses Marijke (gereformeerd), Kleutervreugd (Nederlands hervormd) en Heilige Engelbewaarder (rooms katholiek).
Lagere scholen: Bestevaer’tschool (openbaar), Frans Naereboutschool (openbaar), Jong Pendrecht (openbaar), Beatrixschool (gereformeerd), Malcomesiusschool (Nederlands hervormd) en Onze Lieve Vrouw van Lourdes (rooms katholiek).
Aan de Middelharnishof stond een lang houten gebouw waarin noodlokalen waren ondergebracht, scholen die tijdelijk lokalen te kort hadden konden daar terecht. Vooral in de beginjaren van Pendrecht is daar volop gebruik van gemaakt, ook zelf heb ik hier een half jaar van mijn lagere schooltijd doorgebracht. De akoestiek in het houten noodgebouw was erg slecht zodat de meester of juffrouw zijn/haar stem behoorlijk moest verheffen om zich verstaanbaar te maken. Uiteindelijk waren de noodlokalen niet meer nodig en in 1976 zijn ze afgebroken om de bouw van de seniorenflat Korpersteijn mogelijk te maken.
HET EINDE VAN DE KLEUTERSCHOOL
In 1985 zijn in Nederland als gevolg van de Wet op het Basisonderwijs de kleuterscholen samengevoegd met de lagere scholen tot nieuwe basisscholen. In de praktijk betekende het dat de kleuters naar het grote gebouw van de basisschool gingen en de vroegere kleuterschooltjes leeg kwamen te staan. Vaak kregen deze een andere bestemming, het laatste kleuterschoolgebouw in Pendrecht is pas in 2002 afgebroken.
De Regenboog bestond uit twee houten gebouwtjes aan de Tiengemetenhof, na de opheffing van de kleuterschool werd in het achterste gebouw de bibliotheek ondergebracht, begin 2004 brandde dit tot de grond toe af. De bibliotheek verhuisde toen naar het voorste gebouw op de hoek van de Middelharnisstraat, dit is in 2000 gesloopt toen de bibliotheek was verhuisd naar de nieuwe Middelburgt. Op de plek van het speelplein staat nu de 17 verdiepingen tellende Tiengemetenflat.
Stampertje was vastgebouwd aan het Buurthuis Pendrecht aan de Schuddebeursstraat, de lokalen zijn na het einde van het schooltijdperk nog jarenlang gebruikt door de Sociale Dienst. Eind 1994 zijn zowel het buurthuis als de vroegere kleuterschool afgebroken om plaats te maken voor eengezinswoningen.
De Prinses Marijke kleuterschool stond aan de Sliedrechtstraat, tegenover de Ellewoutsdijkstraat. In 1985 gingen de kleuters naar de naastgelegen Beatrixschool en werd het gebouwtje in gebruik genomen door accountantskantoor Schot. Pas in 2002 is het gebouw met de grond gelijk gemaakt en daarmee verdween de laatste vroegere kleuterschool in Pendrecht. De locatie is nu een groene oase, de vijf grote platanen zijn afkomstig van de Burghsluissingel.
Kleutervreugd en Heilige Engelbewaarder stonden aan de Sommelsdijkstraat, naast de Sint Bavokerk. De beide scholen waren aan elkaar vastgebouwd maar hadden uiteraard een eigen ingang, een bijzonderheid was de ronde speelzaal. In 1984 komen de gebouwtjes leeg en worden daarna gebruikt door een schildersopleiding die er tot 1992 heeft gezeten. Direct daarna wordt het pand gesloopt en er kwam een blok resocialisatiewoningen voor in de plaats.
VAN LAGERE SCHOOL NAAR BASISSCHOOL
De Bestevaer’tschool stond aan de Sliedrechtstraat, tegenover de Dinteloordstraat. Vanwege de vergrijzing van de wijk liep het aantal leerlingen terug en de school moest uiteindelijk de deuren sluiten, het is de enige school in Pendrecht die het hoofd niet meer boven water kon houden. Na het einde van de schooltijd heeft het gebouw nog aan meerdere instellingen onderdak geboden, het langst zaten er de creatieve cursussen van Open Ateliers en de Reinigingspolitie van de Roteb. Vanwege de nieuwbouwplannen op en rondom Plein 1953 is het schoolgebouw in de zomer van 1998 afgebroken, hier staat nu de Zuiderkroon.
De Frans Naereboutschool aan de Krabbendijkestraat heette later De Driesprong en is in 1994 met Jong Pendrecht gefuseerd tot Over De Slinge, de vestiging aan de Krabbendijkestraat werd de hoofdlocatie. In 2004 zijn de beide schoolpleinen in het kader van de Groeibiljanten opgeknapt en zijn toen vernoemd naar de initiatiefnemers Annemarie Commijs en Nancy Hartman.
Jong Pendrecht lag achter de HAL-flat, de ingang was aan de Sommelsdijkstraat maar het speelplein was ook toegankelijk vanaf de Kerkwervesingel. Aan het begin van de negentiger jaren dreigde sluiting omdat het aantal leerlingen was teruggelopen, door te fuseren met De Driesprong kon de school open blijven. Het vroegere Jong Pendrecht is nu de nevenlocatie van Over De Slinge.
Over de Beatrixschool heeft eerder al een artikel in Ons Charlois gestaan (in nummer 2014-2) omdat ik hier mijn lagere schooljaren heb doorgebracht. De school aan de Krabbendijkestraat heeft alle veranderingen in Pendrecht overleefd en draagt bovendien nog de originele naam. Vorig jaar is het ingangsportaal opgeknapt maar jammer genoeg zijn daarbij de reliëfstenen boven de ingang verdwenen.
De Malcomesiusschool was aan de Herkingenstraat en leidde in de begintijd een bloeiend bestaan. In de negentiger jaren kampte de school met een tekort aan leerlingen en wat eerder absoluut ondenkbaar was gebeurde toen: de hervormde school fuseerde met de rooms katholieke Onze Lieve Vrouw van Lourdes tot oecumenische basisschool De Hoeksteen. Na de fusie werd het gebouw in gebruik genomen door De Koppeling, een christelijke school voor speciaal basisonderwijs.
Onze Lieve Vrouw van Lourdes was de enige rooms katholieke basisschool van Pendrecht, naast de ingang was een groot mozaïek met Bijbelse motieven aangebracht. Na de fusie met de Malcomesiusschool kreeg de school als naam De Hoeksteen, het fraaie mozaïek is er helaas niet meer. Het schoolplein is vernoemd naar meester Opdam die in 2010 na 40 dienstjaren met pensioen ging.
GYMNASTIEKZALEN
Behalve de schoolgebouwen verschenen er in de wijk vier gemeentelijke gymnastiekzalen, deze zijn vlak naast de lagere scholen neergezet zodat de leerlingen er gemakkelijk naar toe konden gaan. De zaal aan de Sliedrechtstraat is in 2000 afgebroken nadat deze nog een tijdje als sportschool heeft gefungeerd, de overige drie gymzalen (Herkingenstraat, Krabbendijkestraat en Sommelsdijkstraat) worden nog steeds als zodanig gebruikt.
Mario Bosch
FOTOBIJSCHRIFTEN:
Bovenste foto: de in 1998 afgebroken Bestevaer’tschool aan de Sliedrechtstraat.
Onderste foto: in de vroegere Malcomesiusschool zit nu basisschool De Koppeling.