Dinsdag 3 mei speelde organist Jan van Dijk een deel van het jubileum concert ter ere van het Vierdagorgel al in de Laurenskerk. Het deel van voor de pauze. Na de pauze voldeed hij aan de keuze van de leden van wijkgemeente Slinge. Spaanse componisten voor en Bach, Pachebel, Handel en Boëllmann na de pauze. Een mooi, veelzijdig programma in een gevulde kerk en lovende reacties. De Zondagmiddagmuziek kan nog jaren mee.
2011 is een belangrijk jaar voor organist Jan van Dijk. Zijn orgel bestaat op 15 mei 2011 40 jaar en hij viert 18 september 2011 zijn 50 jarig jubileum als organist. Op 13 jarige leeftijd begon zijn carrière in Oude Tonge. Die ging langs Middelharnis en Zierikzee. Vanaf 1982 is hij organist van de Open Hofkerk in Pendrecht.
Zij vakopleiding kreeg hij aan het Rotterdams Conservatorium bij Arie J. Keijzer en op verschillende andere plaatsen en academies.
In de jaren negentig volgde hij een cursus aan de universiteit in Salamanca dat werd gegeven door Guy Bovet. Hij werd gegrepen door deze muziek. En omdat het orgel in de Open Hof Kerk een trompet en chamade heeft, de pijpen horizontaal naar de kerkruimte gericht, een traditie die bij Spaanse orgels hoort. Waren er redenen waarom Jan van Dijk voor oude Spaanse muziek koos.
Geen slechte keus bleek. Het publiek hoorde ademloos toe en genoot van 16e en 17e eeuwse Spaanse muziek. Composities die zoals uit het boekwerk 40 jaar Open Hof Orgel blijkt destijds niet voor het volk maar voor de heersers bedoeld was.
De oudste composities waren van Antonio de Cabezón uit de 16e eeuw. Muziek waarvoor je rustig moet gaan zitten en het orgel als begeleider van een koor van monniken in gedachte moet houden. Het was rustig in de Open Hofkerk en het koor? Ach dat werd niet gemist. Tiento I, segundo tono opende op een prachtige manier het concert dat dit keer vooral om het orgel zelf draaide.
De tweede compositie klonk vrolijker. Jan van Dijk speelde erbij op het fluitregister 4 basis op de hoogte van een blokfluitkwartet.
De tweede componist was Pablo Bruna uit de 17e eeuw. Hij was blind net als De Cabezón overigens en zeer beroemd in Daroca. De melodie, Psalmodia, deed denken aan Psalm 121 . Vooral de prestant stemmen van het Hoofdwerk van het orgel werden daarbij gebruikt door de organist.
Als derde componist had Van Dijk gekozen voor Vicente Hervás uit de 18e eeuw. Twee stukken op de horizontale trompet en op de cromorne of kromhoorn. Leuke, frisse muziek, aldus de organist in zijn toelichting. Toehoorders van het jubileumconcert beaamden deze omschrijving.
De vierde componist is niet bekend, maar het Canción, lied dus, werd door Jan van Dijk omgezet naar de mogelijkheden van het Open Hof-orgel en ging van één stem naar meerstemmig. Van zachte naar sterkere lofverheffing.
De componist Pedro de Araújo bekend van zijn Batalha-composities leverde de laatste Spaanse bijdrage. Muziek van lofverheffing en dankzegging met sterke geestkracht en discipline zoals de docent Guy Bovet Jan van Dijk voorhield.
De organist spreekt in de toelichting de hoop uit dat de toehoorders genoten hebben van de wel heel speciale muziek. Aan het applaus af te meten ging die hoop in vervulling.
Na de pauze klonk er meer bekende muziek uit het Vierdagorgel. Orgelwerken en bewerkingen die het Open Hof-orgel in al zijn (haar? De organist twijfelt er dus aan of het instrument mannelijk of vrouwelijk is) glorie laat horen.
Bekende werken van Bach, Fuga in d moll BWV 565, het slotkoor uit de Johannes Passion en het orgelkoraal Wachet auf, ruft uns die Stimme. Orgelmuziek zoals iedereen het meteen herkent en prachtig uitgevoerd op het jubilerende instrument.
Gevolgd door Johann Pachelbels orgelkoraal Was mein Gott will, das gscheh allzeit.
Een orgelconcert en jubileum kan niet zonder Händel en eigenlijk ook niet zonder het slotkoor uit de Messiah, Halleluja . Misschien had Jan daar ook moeten stoppen, want toen het laatste stuk gespeeld werd, de Toccata uit de Suite Gothique ging de assistent van de organist zenuwachtig op zoek naar de knop waarmee het register dat bleef hangen verder geholpen kon worden. Jan van Dijk spoedde zich naar de microfoon om uitleg te geven. Het publiek had het al begrepen en applaudisseerde toen hij gewoon verder ging waar hij gebleven was. Het concert werd niet minder mooi om. Eerder menselijker. Al lag het dit keer niet aan de mens, maar juist aan het instrument waar het allemaal om begonnen was. Maar het bracht de muziek dichter bij het publiek en terug in de wijk. Ver weg van het hof van de 16e en 17e eeuwse heersers. Het gaf Theo Coskun de mogelijkheid om te grappen dat Pendrecht naast hangjongeren ook een hangorgel heeft. Er werd in de toneelstukken ook al gewag gemaakt van hangouderen.
Dus terug in de wijk. Een wijk waar muziek in zit.
Het succes van het concert schept veel verwachtingen in de richting van de volgende editie op zondag 18 september. Dan staat opnieuw het orgel en de orgelmuziek centraal en opnieuw een jubileum. Een 50 jarig organisten jubileum, dat van Jan van Dijk.
Op de foto’s:
Het linker deel van de Open Hof Kerk met zicht op toehoorders en het orgel tijdens het jubileumconcert op 15 mei 2011.
Het jubileum boek van Jac. van Bommel over een eerder jubileum in de kerk
En Jan van Dijk voor het orgel dat hij al 29 jaar bespeelt als organist bij de erediensten en tijdens vele concerten.