In een tot de laatste stoel gevulde Open Hof Kerk werd het 40 jarig bestaan van een uniek instrument gevierd: het Vierdag-orgel, dat op 14 mei 1971 voor eerst in de kerk te horen was.
14 mei 1971 gaf de toenmalige organist van de Open Hof Kerk, Jacques van Oortmerssen het eerste concert op het orgel, dat zondag centraal stond in een bijzonder jubileum.
40 jaar is lang maar voor een orgel eigenlijk ook weer niet. Het Vierdag-orgel in de protestantse kerk van Pendrecht is eigenlijk nog maar in de jeugd van haar leven. Er zijn immers veel orgels die al heel wat meer jaar in een kerk dienst doen.
In protestantse kerken had het maar heel weinig gescheeld of er hadden helemaal geen orgels in gestaan. Calvijn en andere protestanten van het eerste uur vonden dat de muziek maar afleidde van het woord dat in hun kerken verkondigd moest worden. Gelukkig was Maarten Luther van een ander slag en bewerkstelligde hij dat niet alles tijdens de reformatie over boord gegooid werd. In de Rooms Katholiek kerk had het orgel toen eigenlijk ook nog niet zo’n erg lange geschiedenis. Maar wie kan er zich nu een kerk voorstellen zonder orgel.
De stichting Rotterdam Orgelstad organiseert in mei zelfs 20 concerten in de maand mei rondom het thema Europese orgelmuziek in 15 verschillende kerken door heel Rotterdam. Eén van deze concerten vond plaats in de Open Hof Kerk in Pendrecht. En omdat het precies 40 jaar geleden is dat dit orgel werd ingewijd werd er ook een feestje gevierd. Het Open Hof orgel beschikt over een “spaanse” trompet. Dat is een rij orgelpijpen die horizontaal de kerk in steekt waardoor de penetrante klankkleur goed tot zijn recht komt. Spaanse orgelmuziek is echter niet alleen met schetterende trompetten maar vaak ook heel ingetogen en rustgevend.
Organist Jan van Dijk weet er alles van. Sinds 1982 is hij organist van de Open Hof Kerk. Hij studeerde in Spanje orgelmuziek in Salamanca bij Guy Bovet. Mooie stukken van Antonio de Cabezón, Pablo Bruna, Vicente Hervás en Pedro de Araújo naast een stuk van een anonieme Spaanse componist klonken op uit het orgel voor de pauze.
Hij werd overigens ingeleid door pastor Johan Bos, die de bovenstaande geschiedenis van het orgel in de calvinistische kerken weergaf.
Na de pauze speelde de organist een programma, dat door de kerkgangers van de Open Hof gemeente was samengesteld. Zij kozen voor muziek van Bach, Pachebel, Handel en Boëllmann.
Iedere bezoeker kreeg een boekje, waarin de historie van het orgel beschreven staat en eigenlijk nog veel meer. Het boekje werd officieel uitgereikt door pastor Johan Bos aan portefeuillehouder, Theo Coskun van de deelgemeente Charlois, die samen met Woonstad Rotterdam de concerten ondersteunen.
Er was ook een dubbel CD te koop met een korting van 10 van organist Gerben Mourik die 4 neo-barok orgels bespeelt, waaronder het Open Hof orgel. En juist dat dat orgel siert ook de CD-hoes.
Bij het laatste nummer ging het bijna mis. Er bleef een toon hangen. Jan van Dijk spoedde zich naar de microfoon en maakte zijn verontschuldigingen. ‘Wat zal ik verder doen?’, vroeg hij zich hardop af en vervolgde, ‘ik speel gewoon verder waar ik gebleven was en dan hoort u het wel!’
Het applaus was er na afloop zeker niet minder om. Het maakte het concert nog menselijker eigenlijk.
Theo Coskun grapte in zijn korte speech nog dat Pendrecht niet alleen last heeft van hangjongeren, maar ook van een hangorgel.
Pastor Guus Ruijl sloot de bijeenkomst af en ging net als Johan Bos in het begin in op de rol van het orgel in op de rol van de organist. Die is soms wat ondergeschoven. Zo zei een predikant een keer dat er na de dienst orgelmuziek zou zijn. De organist stak zijn hoofd om de hoek en zei: ‘Dat is voor mij ook een verrassing!’ Na de dienst bleef het stil.
Hij riep iedereen op een gulle gift te doen in de collectezak, maar werd ingefluisterd dat de organisatie afzag van die aangekondigde collecte. Men vond dat veel beter passen bij het feestelijke karakter van dit bijzondere zondagmiddagconcert.
Stil bleef het na dit feestelijke concert niet overigens. Er was een kleine receptie en Jan van Dijk kreeg van veel mensen schouderklopjes. Niet in de laatste plaats van At Polhuis, die toen hij wijkpredikant was zich sterk maakte voor de zondagmiddagconcerten, die door Jan van Dijk werden en worden georganiseerd. Polhuis zorgde ook voor financiers van die concerten.
De cd’s van Gerben Mourik bleken allemaal uitverkocht en ook de fotoboeken van Jac. van Bommel, die achter in de kerk lagen en een mooi beeld gaven van de verscillende jubilea, die de kerk meemaakte, werd veelvuldig bekeken. Bij de boeken stond ook een foto van de in 2007 overleden Jac. van Bommel.
De volgende concerten in het kader van de zondagmiddagmuziek zijn op 18 september. Opnieuw een viering met Jan van Dijk die dan 50 jaar organist is.
11 december is er een concert door Vocaal Ensemble “Ad Libitum” onder leiding van Frank de Groot en organist Bas de Vroome. Er wordt dan kerstmuziek van Hugo Distler en Julius Röntgen gespeeld.
Deze concerten beginnen om 15:00 uur.
En om helemaal volledig te zijn: zaterdag 18 juni zal Jan van Dijk om 15:00 uur in de Oude Kerk Charlois een orgelconcert geven.
Op de pagina van de kerken op deze site staat een verslag van het concert en ook een stukje over het fraaie boekwerk:
40 jaar OPEN HOF ORGEL
Rotterdam-Pendrecht
Geschiedenis * Concerten * Programma
Op de foto’s:
Voorzitter van de kerkenraad van de wijkgemeente Slinge en portefeuillehouder Theo Coskun, die het boek officieel overhandigt kreeg door pastor
Johan Bos op de foto daaronder.
Het Vierdagorgel uit 1971 met daaronder de trompetten die horizontaal de kerk insteken.
Jan van Dijk is al 29 jaar organist en zeer vertrouwd met het kerkorgel.
Bezoekers bekijken de fotoboeken van Jac. van Bommel.
Elly en At Polhuis, die Jan van Dijk loven om zijn keuze van het programma.